Quả bầu có vị ngọt, tính lạnh, có tác dụng giải nhiệt, giải độc, lợi tiểu, chữa đái dắt, đái đường... Loại cây này rất dễ trồng và ít sâu bệnh

Cây bầu có tên khoa học là Lagernaria siceraria (Molina) Standl, thuộc họ bầu bí (Cucurbitaceae), có kỹ thuật trồng cây khá đơn giản. Cây bầu có nguồn gốc Châu Phi và Ấn Độ, ngày nay được trồng rộng rãi ở các nước vùng nhiệt đới và á nhiệt đới trên toàn thế giới.

Bầu là cây hằng niên, thân leo quấn, tua cuốn phân nhánh, thân lá phát triển mạnh và có tính sinh nhánh lớn do đó khi canh tác phải bấm ngọn, làm dàn. Bộ rễ rất phát triển, ăn lan rộng, có khả năng ra nhiều rễ bất định ở đốt. Hoa thụ phấn nhờ gió và côn trùng.

Trái có hình dạng và kích thước rất thay đổi, thường là hình trụ, dài 50 - 100 cm, khi già vỏ trái hóa gổ, bầu ưa nhiệt độ cao từ 20-30 độ C và cường độ ánh sáng mạnh, vì vậy là rau vụ hè.

Bầu trồng được quanh năm, mùa nắng cho trái nhiều hơn mùa mưa. Bầu phát triển thuận lợi khi gieo trồng từ tháng 11 đến tháng 1 dương lịch. Hạt bầu cần nhiệt độ cao và ẩm độ đầy đủ để nẩy mầm.

Để mang lại hiệu quả cao, người trồng cần chọn đúng giống tốt, chuẩn bị đất trồng, trồng và chăm sóc theo phương pháp

Chọn, chuẩn bị và geo giống

Có 4 loại bầu là bầu thước, bầu sao, bầu trắng và bầu thúng. Bạn có thể lựa chọn giống tùy thuộc vào sở thích của mình, hạt giống có thể tìm mua ở cửa hàng bán hạt giống rau hoặc siêu thị.

Ngâm hạt trong nước ấm (nhiệt độ 40 độ C) khoảng từ 2-6 giờ. Sau đó đem rửa sạch rồi để ráo hạt. Tiếp theo cho vào khăn ẩm vắt kiệt nước, bỏ vào túi nilon buộc kín, cất trong tủ lạnh ngăn mát (khoảng 20-25 độC). Sau 24-36 giờ, hạt nứt nanh, nẩy mầm đem gieo vào bầu, khay gieo hoặc có thể gieo trực tiếp vào hỗn hợp đất trên.

Bạn gieo hạt vào luống đất đã chuẩn bị sản, đất phải mịn và có độ ẩm tốt để cho cây non dể phát triển, và bạn gieo hạt cho tới khi nào cây được hạt phát triển được 2 lá thật thì ban đem đi trồng .

Ngoài ra bạn có thể gieo hạt trực tiếp với kích thước là 50x50x30 cm và mỗi hốc phải cách nhau khoảng 1m trở nên và trước khi gieo hạt trực tiếp vào hốc thì bạn nên chuẩn bị sẳn là phân chuồng hoài mục, phân NPK cho vào mỗi hốc và lấp đất lại.

Với cách gieo trực tiếp này thì cây sẽ rất dễ nhiễm bệnh hoặc là bị sâu hại ngay từ lúc nhỏ, cách tốt nhất là bạn nên gieo ở khu vực đất mà bạn đã chuẩn bị trước đó có che chắn kín để giúp cây non phát triển, khi cây non được khoảng từ 2-3 lá thì bạn mới mang ra trồng xuống hố đã chuẩn bị sẳn trước đó.

Chăm sóc cây sau khi trồng

Tưới nước ngày 2 lần vào buổi sáng và chiều tối để cây phát triển tốt hơn. Sau khi cây lên 2-5 lá thật thì có thể đánh cây ra trồng trong đất nếu trồng từ bầu, khay gieo hạt.

Sau khoảng 40 ngày, tiến hành bón lót cho cây bằng phân gà, trân trùn quế hoặc phân hữu cơ. Khoảng 20-25 ngày tiến hành bón phân 1 lần.

Khi bầu mọc dài được 1m, bắt đầu khoanh dây vòng gốc, lấy đất chặn lên ngay đốt, cách 1-2 đốt lại chặn đất để cho bầu ra rễ nhằm tăng khả năng thu hút dinh dưỡng nuôi trái sau này.

Khi bầu được 2 tháng, tiến hành làm giàn cho cây bầu.

Các dây nhánh ở đoạn thân từ gốc lên đến giàn nên tỉa bỏ để gốc được thoáng. Tuy nhiên, khi bầu lên giàn thì không nên tỉa để dây nhánh cho quả. Khi thu hoạch xong thì tiến hành bấm ngọn để quả phát triển lớn và bầu tiếp tục cho quả ở dây nhánh khác.

Phòng trừ sâu bệnh

Sâu hại bầu gồm ruồi đục lòn lá (Lyriomyza spp.), rầy mềm (Aphis sp), bọ rầy dưa (Aulacophora similis), người trồng cần nhanh chóng phun thuốc khi thấy các côn trùng này xuất hiện.

Bệnh gây hại cho bầu thường gặp như bệnh héo cây con do nấm Rhizoctonia solani, bệnh khảm do virus, bệnh thán thư do nấm Colletotrichum lagenarium trong mùa mưa và bệnh phấn trắng do nấm Sphaerotheca fuliginea trong mùa khô.

Trong thực tế do diện tích trồng ít, giá trị kinh tế của bầu không cao, nông dân có thể không phun ngừa thuốc trị bệnh, chỉ nhổ bỏ cây bệnh hay ngắt bỏ lá bệnh nếu có.

Thu hoạch và để giống

Trái bầu phát triển 10 - 12 ngày sau khi trổ hoa là bà con có thể thu hoạch để ăn. Người trồng nên cắt trái khi vỏ còn mềm, trái thon dài, hạt bên trong vừa tượng là ngon. Người trồng không nên để trái già, vỏ hạt bên trong đã cứng, ăn kém ngon và cây mau tàn.

Nếu chăm sóc tốt, giàn bầu 100 gốc sẽ cho thu trái 2 - 3 ngày/lần; mỗi gốc trung bình cho từ 10 - 15 trái.

Áp dụng đúng quy trình kỹ thuật và chăm sóc tốt sẽ mang lại năng suất và hiệu quả cao cho người trồng bầu./.

Tổng hợp đăng - Đoàn Thành Lừng